Wie is er de baas bij zorg thuis?

Deze week ben ik al twee keer een soort van mediator geweest in 'probleem thuiszorgmedewerker-mantelzorger'. In beide gevallen een 'betrokken' mantelzorger en een thuiszorgmedewerker met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Er ontstaat ondanks 'zorgplan' strijd over hoe het wel of niet moet. De mantelzorger is de strijd beu en overweegt de thuiszorg op te zeggen, maar voelt zich ook afhankelijk. "We kunnen het eigenlijk niet alleen." De thuiszorgmedewerker zit in een 'machtspositie'. Maar waar was het uiteindelijk om begonnen?


De aanleiding voor beide vragen is mijn column in het tijdschrift Zorg+Welzijn met de titel: 'Traplopen? Dat bepaal ik zelf!' In die column vertel ik hoe manlief 'de strijd' aangaat met de fysiotherapeut die hem verbiedt de trap op te lopen en opdraagt ons bed naar beneden te verhuizen omdat zij niet op haar geweten wil hebben dat hij van de trap valt. Manlief ziet dat als zijn eigen verantwoordelijkheid en ... na enige woorden staat het bed nog steeds boven en manlief loopt trap.


Vraag van thuiszorgmedewerker
Eerst kreeg ik een vraag van een thuiszorgmedewerker of ik haar als onafhankelijke buitenstaander kon adviseren hoe om te gaan met een lastig conflict met mantelzorger en cliënt. Het echtpaar wilde zo gewoon mogelijk blijven wonen en wenste hun woonsituatie niet aan te passen aan de eisen van de thuiszorg. Ze hadden zoiets van: dit is ons huis en ons leven, jullie komen hier maar even om te helpen, wij leven hier dag in dag uit. Daarmee hadden ze natuurlijk wel een punt. Maar de thuiszorgmedewerkers vonden dat zij zo hun werk niet goed konden doen. De medewerkster die mij advies vroeg, wilde meebewegen met het echtpaar maar wist niet goed hoe dit aan te pakken. Toen ik adviseerde om een open gesprek aan te gaan, zonder van alles al in te vullen hoe het zou moeten, kwam er vanuit cliënt en mantelzorger zelf een zeer onverwachte oplossing. De thuiszorg kon blijven.


Vraag van mantelzorger
Toen kwam er een vraag van een vrouw die voor haar vader zorgt, samen met haar zus en de thuiszorgmedewerkers. Dochters wonen bij vader en voelen zich heel verantwoordelijk. Er is een zorgplan waar ze helemaal achter staan, maar... de thuiszorgmedewerkers doen het af en toe naar eigen inzicht toch op hun eigen manier. Dochter merkt dat vader zich daar ongemakkelijk bij voelt want hij vraagt steeds vaker aan zijn dochter om de boel klaar te leggen en dingen goed af te spreken met de thuiszorg. In plaats van een verlichting van de zorgen, wordt de thuiszorg een extra zorg.
Ze overwegen een andere thuiszorgorganisatie te nemen, maar het is al de tweede.... Of ik raad weet. Ik luister en luister. Begrijp de situatie van alle kanten. Ik vraag wat vader er eigenlijk van vindt, want ja het ging er toch eigenlijk om dat hij goed verzorgd zou worden. Vader gaat voor de 'lieve vrede'. Hij uit zijn onvrede niet tegenover de thuiszorgmedewerkers, die zeggen: "Meneer is tevreden". Hij uit zijn onvrede wel bij zijn dochters. Ik suggereer dat ze vader kunnen vragen om hen te helpen en zijn mond open te doen naar de thuiszorgmedewerkers. Dat was wel een eye-opener. Ook gaan ze nu een gesprek aan met de leidinggevende van het thuiszorgteam. Ze vroeg me of ik daar bij wilde zijn om te voorkomen dat het zou escaleren door de emoties. Hoe dit afloopt weet ik nog niet.


Relatie met patiënt/cliënt als complicerende factor
Het 'ingewikkelde' van samenwerken met mantelzorgers is de relatie die de mantelzorger heeft met de patiënt of cliënt en het gedrag wat daaruit voortkomt. Als je dat als zorgprofessional kunt zien en erkennen, hoef je al dat 'lastige' gedrag niet meer persoonlijk op te vatten. Dan kun je er 'professioneel' mee om gaan. Dat maakt het iets gemakkelijker om elkaars kwaliteiten te zien en te benutten. Soms is dat niet zo simpel.


Eerdere vergelijkbare verhalen inspireerden mij om samen met Marjo Brouns een Masterclass 'Plezierig samenwerken met Mantelzorgers' te ontwikkelen.


Reacties